Küresel ekonomide “Korumacı Politikalar”ın gündeme gelmesi, büyümenin sürmesine ve yatırımların gelişmekte olan ülkelere yapılmasına engel olarak gösteriliyor. Ekonomi uzmanları, özellikle ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşının küresel büyümeye önemli ölçüde zarar vereceğini belirtiyorlar. Uzun vadede bu anlaşmazlığın devam etmesi; tüketicilerin daha az harcamasına, şirketlerin yatırım yapmamasına, Tüketici Güveni’nin düşmesine yol açacaktır. Bu durum da küresel büyüme politikası için olumsuz sonuçlar doğuracaktır. Olumlu haber ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin’in, 20 Mayıs günü yaptığı açıklamada "Çin'le ticaret savaşını beklemeye alıyoruz." demesiyle geldi. Çin ve ABD arasında bir hafta süren ticaret toplantıları sonunda Çin, aradaki ticaret dengesizliğini azaltmak için ABD'den daha çok mal ve hizmet alma sözü verirken iki ülke karşılıklı olarak açıklamış oldukları ek gümrük vergilerini durdurma kararı aldı. ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşında “şimdilik” yapılan ateşkes ilanı, dolarda küresel bazda yükselişe neden oldu.

Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) Küresel Ticaretin Görünümü konusunda yayımladığı raporda, 2017 yılında yüzde 4,7 oranında büyüyen mal ticaretinin 2018 yılında da güçlü bir şekilde büyümeye devam edeceği öngörüsünde bulundu. Küresel yatırım harcamalarında gerçekleşen artış, ticaretle bağlantılı olduğu gibi emtia fiyatlarında da artışa neden oldu. DTÖ yaptığı değerlendirmede, 2018 yılına ait beklentinin uluslararası ticaretin işlem hacminin yüzde 4,4 oranında büyümesi yönünde olduğunu belirtti. Örgütün; ticarette bu büyümeyi, piyasa döviz kuru üzerinden küresel gayri safi yurt içi hâsılanın (GSYİH)  yüzde 3,2 büyüme olarak öngördüğü,  2019 yılında ise uluslararası ticaretin azalarak yüzde 4’lük ılımlı bir büyümeyi beklediğini anlıyoruz. Bütün bunların yani 2008 küresel ekonomik krizi sırasında görülen ortalama yüzde 3’ün üzerindeki büyümenin, küresel ekonomi için sağlıklı ve olumlu bir gelişme olduğu ifade ediliyor.

Rapor, bu olumlu beklentiye rağmen ticarette tırmandığı görülen gerginliklerin, ticari güveni ve yatırım kararlarını etkileyerek büyüme eğilimini rayından çıkarması olasılığına da yer vermektedir. Ticareti kısıtlamaya yönelik uygulamaların denetlenemeyecek bir boyuta ulaşması halinde bu olumlu gelişmenin de baltalanacağı bunun da istihdama olumsuz etkisi olacağı kaydedilmektedir.

Raporda risklerin artışı:

• Ülkelerin kısıtlayıcı ticaret politikalarına yönelmelerinin tüketiciler ve iş çevrelerinde

yarattığı belirsizliklere ilave olarak gerginliklerin tırmanması ve ülkelerin misillemede

bulunması,

• Merkez Bankalarının parasal kısıtlamalarının döviz kurları ve sermaye hareketlerini

olumsuz etkilemesi,

• Boyutları henüz tam belirlenememekle birlikte jeopolitik gerginliklerin ve siber

saldırıların hizmet sektöründe olumsuzluk yaratması olasılığı ile açıklanmaktadır.

Diğer taraftan, yapısal reformlar ve genişlemeci mali politikalar sonucu ekonomik büyümenin güçlenmesi halinde uluslararası ticaretin kısa sürede hız kazanacağı da kaydedilmektedir.[1]

Dünyadan Ekonomik Veriler…

ü  Avrupa Birliği (AB) Komisyonu'nun bahar dönemi 2018 "Avrupa Ekonomik Tahminleri" raporunda, küresel büyümenin 2018 ve 2019'da yüzde 3,9 seviyesinde gerçekleşmesi öngörüldü. Euro Bölgesi ve AB’nde ekonomik büyüme, ilk çeyrekte hız keserek yüzde 0,4 seviyesinde gerçekleşti. Büyüme hızının bir önceki çeyreğe kıyasla yani yüzde 0,7’e göre yavaşladığı gözlemlendi.

ü  Resmi verilere göre dünyanın en büyük üçüncü ekonomisi olan Japonya ekonomisi, bu yılın ilk çeyreğinde küçüldü ve ülkenin 1980'lerden bu yana yakaladığı en uzun ekonomik büyüme dönemi olan iki yıllık büyüme süreci sona erdi. Japonya yıllık bazda yüzde 0,6'lık bir küçülme yaşadı. Bazı ekonomi uzmanları, küresel düzeyde elektronik ürünlere azalan talebin bu küçülmede rolü olduğunu söylerken bazıları da ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşının küresel düzeyde işleri yavaşlattığını belirtiyorlar.

ü  Çin ekonomisinin ise imalat sanayine dayanan büyüme modelinden hizmetler sektörüne dayanan büyüme modeline geçişi küresel ekonomik dengeleri etkilemesi açısından dikkatle izleniyor. Çin’de imalat sanayi verileri Nisan ayı sonunda yatay seyrederken yeni siparişlerde gözlenen düşüşler, yükselen stok bilgisiyle birleşince önümüzdeki dönemde Çin ekonomisinin güç kaybedeceği öngörüsüne neden oluyor.

ü  Rusya Ekonomik Kalkınma Bakanlığı, Rusya ekonomisinin 2018 büyüme tahminlerini, beklenenin altında kalan ekonomik göstergeler nedeniyle aşağı yönlü revize etmeyi planladıklarını söyledi.  Rus ekonomisi bu yılın ilk çeyreğinde yıllık bazda yüzde 1,3 büyürken, kalifiye çalışan bulma, ABD’nin Rusya’ya yönelik uygulamaya koyduğu son yaptırımlar ve ödemeler dengesi gibi sorunlar çözülmezse yüzde 1’in altında büyümesi bekleniyor.

Ekonomik Krize Çare - Girişimci Üniversite Modeli

Küresel piyasalarda döviz kurlarındaki son aylarda yaşanan hareketlenmeler, 2008 yılındaki küresel ekonomik krizin bugüne yansımasıdır. O dönem piyasalardaki durgunluğun önünü açmak için bol miktarda para süren gelişmiş ülkelerin merkez bankaları, küresel yatırımcıların bizim gibi gelişmekte olan ülkelere yollar, köprüler, barajlar ve devasa yatırımlar yapmalarında etkili oldular. Gelişmiş ülkelerde parayı ucuz ve bollaştıran merkez bankaları, derin durgunluğa çare olsun diye basılan bol ve ucuz dövizleri, gelişen ülkelere akıttı ve geleceğimizi borçlandıran “sahte cennetler” yarattı. O zamanlar coşkuyla gelen, kabul gören bu yatırımlar şimdilerde yine aynı merkez bankalarının parasal sıkılaşmaya gitmesi neticesinde gelişmekte olan ülkelerden hızla çıkıyorlar. ABD’de faizlerin yükseltilecek olması piyasadan para çekileceği anlamına geliyor. Kredi maliyetlerimiz artıyor, yabancı yatırımlar azalıyor ve dövizdeki artışlar enerjiden hammaddeye her türlü kaleme yansıyor. Buna ilave olarak artan petrol fiyatları enerji maliyetimizin daha da artmasına neden oluyor. Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelerin bu maliyetleri azaltması, orta gelir tuzağından kurtulması için yapısal reformların hızlandırılması gibi çeşitli yollar vardır. Bunların yanı sıra özellikle genç bir nüfusa sahip olan ülkemizde gençlerimizin daha üniversite hatta lise yıllarında girişimciliğe yönelmesi, inovasyon ve Ar-Ge çalışmalarına önem verilmesi, akademisyenlerin buluşların, icatların ticarileşmesinde ön ayak olması, firmalaşmaya gidilmesi gibi konular ön plana çıkıyor. “Girişimci Üniversite” modeli olarak adlandırılan bu eğitim sistemi hakkındaki yazımızı derginin ilerleyen sayfalarında bulabilirsiniz.